GroenLinks heeft aangedrongen op verbetering van de WMO. Raadslid Addy van Hemert vroeg enkele maanden geleden om een ‘kanteling’ van de WMO. De gemeenteraad nam dit over. Het college kwam daarop met een ‘Startnotitie WMO de Kanteling’. Op 7 juli 2011 werd die besproken en aangenomen.
GroenLinks is positief over de ingeslagen weg, maar heeft het wel een aantal zorgpunten.
Hieronder wordt kort uitgelegd wat ‘de kanteling’ inhoudt en welke zorgpunten GroenLinks heeft.

wat is de ‘Kanteling’?
In de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) is sinds 2007 een ‘compensatieplicht’ opgenomen (1). De compensatieplicht regelt dat mensen met lichamelijke beperkingen, psychische beperkingen, verstandelijke beperkingen, chronisch zieken en ouderen worden ondersteund door de gemeente in zelfredzaamheid en deelnemen aan de samenleving. Het proces van gemeenten en burgers om tot een volledige invulling van de compensatieplicht te komen, is ‘het kantelingsproces’. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft samen met de vereniging van de gehandicaptenorganisaties (CG-Raad) handreikingen geschreven over deze Kanteling.

wat kan beter?
Op dit moment verstrekt de gemeente voornamelijk bepaalde voorzieningen aan burgers (rolstoelen, scootmobiel, hulp in de huishouding, woningaanpassing, regiotaxi, etc.) Soms leidt zo’n voorziening er echter niet toe dat mensen ook daadwerkelijk aan de  samenleving kunnen deelnemen. Daarom zijn nu acht concrete resultaten geformuleerd die bereikt moeten worden.

resultaten
De resultaten die bereikt moeten worden staan in de startnotitie van de gemeente Zaltbommel:
1.     een schoon en leefbaar huis;
2.    wonen in een geschikt huis;
3.    beschikken over goederen voor primaire levensbehoefte;
4.    beschikken over schone, draagbare en doelmatige kleding;
5.    thuis kunnen zorgen voor kinderen die tot het gezin behoren;
6.    zich verplaatsen in en om de woning;
7.    zich lokaal verplaatsen per vervoermiddel;
8.    de mogelijkheid om contact te hebben met medemensen en deel te nemen aan recreatieve, maatschappelijke of religieuze activiteiten.

de meest passende oplossing
De resultaten worden bereikt door in een goed gesprek met een consulent van het WMO-loket te bekijken welke mogelijkheden er zijn. Alle mogelijkheden worden bekeken:
- Eigen netwerk; kan en wil familie of buren bijdragen.
- Algemene of collectieve voorzieningen als een maaltijdservice, klussendienst, strijkservice, kinderopvang, boodschappendienst, glazenwasser en regiotaxi.
- Individuele voorzieningen als een rolstoel, thuiszorg of een autoaanpassing.
De meest passende oplossing wordt daaruit vervolgens gekozen. Een Plan van Aanpak wordt samen met de burger, zijn of haar netwerk (als dit voorhanden is) en de gemeente gemaakt om de belemmeringen op te heffen. Dit vraagt om denken vanuit de persoon en niet vanuit voorzieningen. Het betekent individuele beoordeling en maatwerk. Dit Plan van Aanpak wordt ook wel arrangement genoemd.

nieuw in Zaltbommel
De gemeente Zaltbommel werkt grotendeels al volgens deze werkwijze. Zo wordt al een huisbezoek afgelegd door de WMO-consulenten.
Nieuw is nu het voorstel van het college, om samen met maatschappelijke organisaties (Stichting Welzijn Ouderen, Mee, Humanitas, de kerken, Orion, woningbouwvereniging, de vrijwilligerscentrale, etc) te gaan kijken of drie zaken tot stand kunnen komen:
- Meer ‘burenhulp’ stimuleren;
- Meer algemene voorzingen creëren als een klussendienst en een boodschappendienst.
- Bij een complexe situatie de ondersteuningsbehoefte in kaart brengen via een integraal netwerk van professionele en informele zorg-, hulp- en dienstverleners.
De gemeente noemt dit een “Benadering via het sociale netwerk in de wijk” .

ZORGPUNTEN GROENLINKS

negen vragen
GroenLinks is het van eens met de voorgestelde benadering.
In de Startnotitie staan echter ook een aantal zaken waar GroenLinks zorg over heeft. Daarom heeft GroenLinks burgerlid Hellen Sluiter die zorgpunten in de vergadering van 7 juli naar voren gebracht. Omdat de tijd in de vergadering te kort was, overhandigde zij wethouder Van Balken de negen vragen ook schriftelijk (bijlage). Hier een korte weergave.

1.    vergoeden meerkosten algemene voorzieningen
GroenLinks vindt dat goed dat er meer algemene voorzieningen komen als een boodschappendienst, maaltijdvoorziening en kinderopvang. De kosten van deze algemene voorzieningen mogen echter niet geheel voor rekening van de burger met beperkingen komen. Er mogen wel eigen bijdragen voor gevraagd worden, maar die moeten inkomensafhankelijk zijn. Men betaalt dan een eigen bijdrage ter hoogte van wat iemand met een bepaald inkomen normaal gesproken uitgeeft aan een maaltijd, kinderopvang of hulp in de huishouding. Het meerdere (de meerkosten) wordt vergoed vanuit de WMO. Ook moeten deze eigenbijdragen meetellen voor het maximum aan eigen bijdragen dat geldt voor eigenbijdragen voor WMO en AWBZ.

2.    de meest passende oplossing
In de startnotitie staat dat algemene voorzieningen voorliggend zijn op individuele voorzieningen. GroenLinks attendeert de gemeente erop, dat jurisprudentie heeft uitgewezen dat dit niet zo gesteld mag worden. De meest passende oplossing moet altijd geselecteerd worden.

3.    ook slaapkamer kinderen moet bereikbaar zijn
In de startnotitie wordt gesteld dat bij een woningaanpassing alleen de woonkamer, een slaapvertrek, toilet en keuken bereikt moeten kunnen worden. GroenLinks vindt dat ook een eventuele slaapkamer van de kinderen en de tuin of berging bereikt moeten worden.

4.    begeleider mee in regiotaxi
Mensen met een beperking kunnen er behoeft aan hebben, om samen met anderen in de  regiotaxi te reizen. Bijvoorbeeld omdat ze in een rolstoel geduwd moeten worden. Een begeleider moet dan tegen het gereduceerde WMO taxitarief meekunnen. Nu moet de begeleider het hoge taxi tarief betalen. GroenLinks wil dat dit snel verandert.

5.    over straat kunnen
GroenLinks vraagt het collega om het toegankelijk maken van de openbare ruimte als onderdeel van de WMO-beleid op te pakken. Niet met de bedoeling om aanpassingen van de straat uit de WMO te betalen. Maar wel om te bereiken dat mensen met beperkingen ‘contact hebben met medemensen’ (resultaat 8).

6.    burenhulp heeft grenzen
Het collega wil bereiken dat de sociale omgeving (sociaal netwerk, familie) medeverantwoordelijk wordt. Niet alleen om daarmee geld te besparen op de WMO, maar ook omdat iemand daardoor betrokken blijft bij de samenleving. GroenLinks vindt dat een goede zaak. Maar vindt dat ‘burenhulp’ nooit afgedwongen mag worden.

7.    welzijnwerk niet uit WMO betalen
Het college wil het welzijnwerk een rol geven bij het werken met integrale netwerken van instanties en organisaties in de wijk. GroenLinks ziet de voorstellen graag tegemoet. GroenLinks stelt echter dat de middelen van de WMO niet bestemd zijn voor financiering van het welzijnwerk.

8.    positieve communicatie
De Startnotitie ademt te veel de sfeer van “We moeten straks met minder geld uitkomen. Hoe kan het goedkoper”. Als in communicatie-uitingen naar de inwoners zo over de WMO gesproken gaat worden, zal dit onnodige onrust veroorzaken. Onnodig, omdat de gemeente een compensatieplicht heeft, waar ze wettelijk aan moet voldoen. En dus simpelweg de meest passende oplossing gekozen moet worden.

9.    persoongebonden budgetten moeten blijven
GroenLinks geeft het college nu al vast mee, dat ze de mogelijkheid van persoongebonden budgetten wil handhaven. Eigen regie van mensen is daardoor mogelijk.

samen met achterban
Deze negen zorgpunten heeft GroenLinks aan het college meegegeven.
We zullen samen met mensen met een beperking in onze achterban het komende beleid nauwgezet volgen. GroenLinks zal daarvoor speciale gesprekken met de achterban organiseren. U wordt van harte uitgenodigd daaraan deel te nemen.

Bijlagen:
- “Startnotitie WMO de Kanteling, gemeente Zaltbommel”
- “Vragen GroenLinks bij de Startnotitie WMO de Kanteling”:

Informatie op internet:
- Gehandicaptenorganisaties (CG-Raad/VCP) over de Kanteling:

http://www.programmavcp.nl/wmo/kantelingsproducten/411.html

- Vereniging Nederlande gemeenten (VNG) over de Kanteling:

http://www.vng.nl/smartsite.dws?id=65091

(1) Oud-raadslid van Zaltbommel Anouchka van Miltenburg (VVD) heeft er als Kamerlid voor gezorgd dat deze compensatieplicht in de WMO kwam. Zij deed dit samen met de koepel van de gehandicaptenorganisaties de CG-Raad.