De reden van het onderzoek lag in de twijfel over het waarmaken van ambities en er wordt er teveel gevraagd aan de organisatie zowel kwantitatief als kwalitatief. De conclusies zijn helder:
- De prestaties van de ambtenaren zijn op niveau.
- Bestuurlijk is het een rommeltje en wel op alle niveau's:

Ambtenaren

GroenLinks is blij met de constatering dat de ambtenaren geen blaam treft aan de soms gebrekkige prestaties. Sterker nog ondanks dat zijn er zeker resultaten ook geweest. Veel kon echter niet gerealiseerd worden in de tijd die er voor stond.

Bestuurlijk rommeltje

Raad en college stapelen samen prioriteiten zonder onderlinge afstemming. Prioriteiten van het college lagen weer anders dan die van de Raad. De raad krijgt er niet echt de vinger achter: het is aan beide kanten pappen en nathouden.

Waarom ligt 1 1/2 jaar na de gedenkwaardige bijeenkomst van juni 2004 in het Dorpshuis in Zuilichem over de aanleg van het fietspad nog geen meter pad. Topprioriteit, budget, unanieme Raad. Falend college. Men laat het op zijn beloop. Andere zaken lopen wel goed van Voorden, de Wildeman. Er is geen peil op te trekken.

Een aantal constateringen:

Onderling is het college geen eenheid. Ieder voor zich, het eigen belang, het eigen hachje eerst.

De nieuwe burgemeester heeft helaas niet de verwachting van GroenLinks waar gemaakt om meer eenheid in het college te krijgen. Integendeel hij gaf ze alle ruimte om hun eigen gang te gaan. Misschien was te tijd tekort en deze burgemeester te groen.

Ook de aansturing door het college van de organisatie verloopt onvoldoende, er is geen grip op de zaak, iedere wethouder doet het op zijn manier. Soms zeer direct en soms less a fair.

Het matige functioneren van College en Raad zat ingebakken in de start van het huidige college en de nog onheldere structuren van het dualisme en het pappen en nathouden gedrag van de Raad.

Het huidige college is met wantrouwen naar elkaar gestart en is nooit een eenheid geworden. De VVD heeft bij de start een numerieke meerderheid in het college afgedwongen. Dat bevorderde niet de gewenste eenheidvorming, maar veel meer de onderlinge politieke strijd in het college.

Bijna vier jaar geleden zijn ook eerst de wethouders door de coalitie van CDA, VVD en PvdA op het pluche gezet. De inhoud het college akkoord was men nog niet uit, maar men moest en zou al aan de slag. GroenLinks stemde uit protest tegen deze handelwijze tegen de komst van de huidige wethouders. Ongebruikelijk meestal geef je ze eerst het voordeel van de twijfel.

Collegeakkoord

Het collegeakkoord bleek een onvoldragen stuk met deels uitgewerkte delen en deels opsommingen van wensen. Het visieloze stuk werd tot raadsakkoord verheven. GroenLinks stemde tegen deze grabbelton van plannetjes en wensen.

Dualisme

De scheiding van de wethouder uit de fracties leverde merkwaardige taferelen op. In de praktijk bleken de wethouders vaak het meeste van de eigen partij te duchten te hebben. Blijkbaar zonder afstemming kwam men met onverwachte voorstellen en wijzigingen. Met name rond begrotingen kadernota's vond dat plaats. Voorbeeld de wethouder maakt afspraken met het Vrouwencentrum over andere diensten en werkwijzen. In de tussentijd heffen de coalitiepartijen het Vrouwencentrum op. In de onderlinge uitruil van zaken sneuvelde het blijkbaar. Ik noem dat kwartetten in de Koningskamer. De Koningskamer is een mooi zaaltje hier in het stadhuis waar de coalitie zijn besprekingen voert.

Als eenmansfractie was daar niet tegen op te boksen, de discussie was in de achterkamertjes gevoerd en aldus besloten. Daar zit je dan met je alternatieven, je moties en amendementen.

Pappen en nathouden

De afgelopen vier jaar zijn veel beloften gedaan door het college en zijn haast even veel beloften niet nagekomen. Pappen en nathouden was de praktijk. Voor een deel ligt de schuld bij de Raad. Wennen aan het dualisme, onduidelijke kaders. Geen werkelijk vertrouwen was er ook van de coalitiepartijen in het eigen college.Voortdurend is de Raad wel wensen, vragen, moties en amendementen en ambities blijven aan dragen. Ook door GroenLinks, om invloed te krijgen op de besluitvorming en zaken af te dwingen. Vaak echter met de verwachting, dat je toch maar weer moest afwachten of het ook werkelijk ging gebeuren.

Kwaliteit

De kwaliteit zal omhoog moeten van raadsleden en wethouders. Een scherpere ballotage en werken met functieprofielen. Er zal meer vanuit een gezamenlijke visie gewerkt moeten worden. Verantwoordelijkheden en taakverdeling van college en raad dienen beter op elkaar afgestemd te worden. Meer en eerder betrekken van burgers bij de meningsvorming. Een andere inrichting van raads- en commissievergaderingen. Na verkiezingen wordt met een nieuwe meer dynamische werkwijze gestart. Een coalitie akkoord moet uitmonden in uitvoeringsprogramma's die via kadernota's en begrotingscycli gestuurd worden.

De toekomst

Zaltbommel kan inderdaad veel beter. Het lijkt erop dat de coalitie partijen alle vier de huidige wethouders aan de kant gaan schuiven. Er verandert echter niets als de regerende partijen separaat van de eigen wethouders blijven opereren.

Het baantje van wethouder is tegenwoordig geen sinecure, de eisen zijn hoog. Bestuurlijke kwaliteiten zijn nodig, gekoppeld aan politiek instinct en behendigheid. Het moeten geen managers zijn, zoals ook wel eens wordt gezegd, maar vooral goede bestuurders. Als deze niet in de eigen gemeente aanwezig zijn, is het beter om een goede van ver te halen dan te gaan tobben met eigen kweek.

GroenLinks heeft geen vertrouwen in deze wethouders, trouwens ook niet de coalitie die het matige functioneren gedoogd hebben. GroenLinks dient geen motie van wantrouwen in hoewel ze dat wel verdienen. Zo kort voor de verkiezingen zou door het nu wegsturen van de wethouders de chaos alleen maar nog groter worden. De motie van de coalitie, het niet meer terug mogen komen in een nieuw college, is merkwaardig. Daar zal toch de nieuwe raad over moeten beslissen.

Het wordt tijd voor verkiezingen, het wordt tijd voor een nieuwe raad en nieuw college.

Wilfried Romp

Raadslid GroenLinks Zaltbommel